Snoeien van bomen: wanneer, hoe en waar je op moet letten

Snoeien hoort bij elke tuin. Het maakt niet uit of je een grote boom, een kleine struik of een leiboom hebt: met de juiste snoei blijft de plant gezond en groeit hij mooier. Door takken weg te halen, zorg je dat er meer licht en lucht bij de kroonstructuur komt. Dat voorkomt ziekten en geeft de boom meer kracht. Ook blijft de vorm strak en kan de boom beter tegen wind of sneeuw. Veel mensen vinden snoeien spannend, omdat ze bang zijn dat ze te veel wegknippen. Toch is snoeien niet moeilijk als je weet waar je op moet letten. In deze blog lees je de belangrijkste regels over wanneer en hoe je snoeit, veelgemaakte fouten, en voorbeelden per boomsoort.

Wanneer snoeien?

Het moment van snoeien maakt veel verschil. Kies je het verkeerde seizoen, dan kan de boom zwakker worden of zelfs schade oplopen.

• Wintersnoei: In de winter zijn de meeste bomen in rust. De bladeren zijn gevallen en je ziet goed hoe de takkenstructuur eruitziet. Dit is handig om de vorm te verbeteren of dikke takken weg te halen. Doe dit niet bij strenge vorst, want dan genezen de snoeiwonden slecht.

• Zomersnoei: In de zomer groeit de boom actief. Als je dan snoeit, rem je de groei. Dit is handig voor bomen die snel omhoog of naar buiten groeien. Door in juni of juli te snoeien, houd je de boom compacter en beter in vorm.

• Najaar en voorjaar: Soms kan ook in maart of september gesnoeid worden, afhankelijk van de soort. In maart snoei je vaak fruitbomen of mediterrane soorten, omdat het risico op strenge vorst dan klein is. In september snoei je meestal om de vorm strak te houden voordat de winter begint.

Onthoud: het juiste moment hangt altijd af van de boomsoort. Daarom is het slim om je eerst te verdiepen in de soort voordat je gaat knippen.

Hoe snoeien?

De techniek van snoeien lijkt misschien lastig, maar als je de basis volgt, gaat het meestal goed.

1. Begin met dood of ziek hout. Deze takken kosten de boom energie en moeten altijd als eerste weg.

2. Kijk naar kruisende takken. Als takken langs of tegen elkaar groeien, kan dat wondjes veroorzaken. Kies de sterkste tak en verwijder de ander.

3. Houd de kroonstructuur open. Een boom met te veel takken aan de binnenkant krijgt weinig licht en lucht. Door ruimte te maken, verklein je de kans op schimmel en slechte groei.

4. Snoei boven een knop of zijtak. Knip nooit midden op een tak, want dan krijg je stompjes die slecht genezen.

5. Gebruik schoon en scherp gereedschap. Een schone snoeischaar of zaag zorgt voor nette wonden en voorkomt dat ziektes worden overgedragen.

6. Haal niet meer dan een derde weg. Te veel snoeien tegelijk maakt de boom zwakker. Beter is om vaker een beetje te snoeien.

Als je deze regels volgt, maakt het niet uit of je een fruitboom, een sierboom of een leiboom snoeit: de basis is altijd hetzelfde.

Veelgemaakte fouten bij snoeien

Snoeien gaat soms mis. Hieronder staan de fouten die het meest voorkomen en hoe je ze kunt voorkomen:

• Te veel in één keer weghalen: Mensen willen snel resultaat en knippen een boom drastisch terug. Dit verzwakt de boom en zorgt voor wildgroei in de jaren daarna. Oplossing: snoei stap voor stap, liever elk jaar een beetje.

• Verkeerd seizoen: Snoeien bij vorst of hitte kan de boom beschadigen. Wacht tot het weer stabiel is. Een vijgenboom snoei je bijvoorbeeld in maart, niet midden in de winter.

• Stompjes achterlaten: Takken halverwege afknippen zonder op een knop te letten geeft lelijke stompjes. Die genezen slecht en zijn gevoeliger voor schimmel. Oplossing: altijd boven een knop of zijtak knippen.

• Bot gereedschap: Een botte snoeischaar knijpt de tak kapot in plaats van hem netjes door te knippen. Dit geeft rafelige wonden. Oplossing: houd je gereedschap scherp en schoon.

• Geen doel voor ogen hebben: Snoeien zonder plan leidt tot een rommelig resultaat. Denk eerst na: wil je de boom kleiner maken, luchtiger of gewoon netjes in model houden?

Door deze fouten te vermijden, wordt snoeien een stuk makkelijker en leuker.

Voorbeelden per groep bomen

Om de algemene regels duidelijker te maken, hier een aantal voorbeelden van bekende bomen en hoe je ze aanpakt.

Leibomen

Leibomen worden vaak gebruikt als natuurlijke afscheiding of om schaduw te geven. Voorbeelden zijn de lei-linde, leibeuk en de Elaeagnus ebbingei (olijfwilg).

• Bij een leiboom plaatsen zet je altijd een stevig rek of palen neer. Hieraan bind je de takken vast om de platte vorm te krijgen.

• Het snoeien van leibomen doe je meestal in de zomer. Nieuwe scheuten knip je terug tot aan het rek. Zo blijft de vorm strak en groeit de boom niet te groot.

• Een lei-linde snoeien kan één tot twee keer per jaar, omdat hij snel groeit.

• Een leibeuk snoeien gaat op dezelfde manier, al groeit deze iets rustiger.

• De Elaeagnus ebbingei snoeien of de snoei van de olijfwilg doe je vaak twee keer per jaar, bijvoorbeeld in juni en september. Door de jonge scheuten terug te knippen, blijft de boom of struik compact en vol.

Olijfboom

De olijfboom is populair in pot of in de tuin.

• Een olijfboom op stam snoeien doe je in het voorjaar. Haal takken weg die naar binnen groeien en houd de kroon rond en open.

• Een snoei van een olijfboom in pot vraagt extra aandacht, omdat de ruimte beperkt is. Knip de kroon compact en verwijder dunne takken, zodat de boom zijn energie in de hoofdtakken steekt.

• Bij het snoeien van een olijfboom geldt: liever elk jaar een beetje knippen dan eens in de zoveel tijd heel veel. Zo blijft de boom gezond en mooi in vorm.

Vijgenboom

De vijgenboom geeft een mediterrane sfeer en kan ook in Nederland goed groeien.

• Bij de vijgenboom verzorgen is een warme, zonnige plek belangrijk.

• De vraag “vijgenboom snoeien wanneer” komt vaak voor. Het beste moment is in maart, vlak na de winter. Knip takken weg die te dicht op elkaar staan, zodat er meer ruimte komt voor de vruchten.

• In de zomer kun je lange scheuten wat inkorten om de boom netjes te houden.

Photinia Red Robin

De Photinia Red Robin is een sierstruik met opvallende rode bladeren.

• Door de Photinia Red Robin te snoeien in mei of juni, knip je de jonge scheuten terug. Hierdoor maakt de plant nieuwe rode bladeren.

• In september kun je nog een keer snoeien om de vorm strak te houden.

• Deze struik laat goed zien dat snoeien niet alleen praktisch is, maar ook de sierwaarde van de tuin vergroot.

Algemene tips om af te sluiten

Snoeien hoeft niet ingewikkeld te zijn. Met de juiste basisregels kom je al een heel eind:

• Werk rustig en met een plan.

• Gebruik altijd schoon en scherp gereedschap.

• Snoei op droge dagen.

• Haal nooit meer dan een derde van de boom weg.

• Denk aan het seizoen en de soort voordat je begint.

Door slim en stap voor stap te snoeien, houd je bomen gezond en in vorm. Of het nu gaat om een leiboom, een olijfboom, een vijgenboom, een Photinia of een olijfwilg: met regelmatige zorg heb je jarenlang plezier van een sterke en mooie boom in je tuin.